එලොන් මස්ක් “The America Party” නමින් තුන්වන දේශපාලන පක්ෂයක් ආරම්භ කිරීමට යාම පිළිබදව ඇතිව තිබෙන කතාබහ, එක්සත් ජනපද දේශපාලන පද්ධතිය තුළ තුන්වන පක්ෂ මුහුණ දෙන අභියෝග නැවතත් මතු කර තිබෙනවා. මෙම දුෂ්කරතා මධ්‍යයේ වුවත්, ප්‍රධාන පක්ෂ දෙකට විකල්පයක් සඳහා ඇමරිකානුවන් අතර වර්ධනය වන කැමැත්තක් පෙනෙන්නට තිබීම විශේෂත්වයක්.
එක්සත් ජනපද දේශපාලන භූ දර්ශනය: පක්ෂ දෙකේ ආධිපත්‍යය
එක්සත් ජනපදය නිල වශයෙන් පක්ෂ දෙකක ක්‍රමයක් නොවුනත්, ඓතිහාසිකව වසර 160 කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී (Democratic) සහ රිපබ්ලිකන් (Republican) පක්ෂ දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයේ ආධිපත්‍යය දරනවා. අවසන් වරට තුන්වන පක්ෂයක් එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ධූරය දිනා ගත්තේ 1860 වසරේදීයි. මෙලෙස තුන්වන බලවේගයකට ඇමරිකානු දේශපාලනයේ හිස එසවීමට ප්‍රධාන බාධක කිහිපයක් බලපානවා:
මැතිවරණ ඡන්ද පත්‍රිකා ප්‍රවේශ බාධා: රාජ්‍ය ඡන්ද පත්‍රිකාවල ස්ථානයක් ලබා ගැනීම සඳහා විශාල උත්සාහයක් සහ සම්පත් ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වෙනවා. උදාහරණයක් ලෙස, කැලිෆෝනියාවට දින 105ක් තුළ අත්සන් 219,000ක් අවශ්‍ය වන අතර, ටෙක්සාස් හට දින 70ක් තුළ අත්සන් 113,000කට වඩා අවශ්‍යයි. මෙම අවශ්‍යතා සඳහා දහස් ගණනක් ස්වේච්ඡා සේවකයන් සහ සැලකිය යුතු අරමුදල් අවශ්‍ය වන අතර, ප්‍රධාන පක්ෂවලට ඒවා පහසුවෙන් ලබා ගත හැකියි.
මූල්‍යමය විෂමතාව: එක්සත් ජනපදයේ මැතිවරණ ව්‍යාපාර අතිශයින් මිල අධිකයි. 2023 ජනවාරි සිට 2024 ජුනි දක්වා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් මිලියන 772ක් රැස් කර ඇති අතර, රිපබ්ලිකන්වරු මිලියන 663ක් රැස් කර තිබෙනවා. ඊට හාත්පසින්ම වෙනස්ව, අනෙකුත් සියලුම පක්ෂ එක්ව රැස් කර ඇත්තේ මිලියන 4ක් පමණයි—එනම් මුළු අරමුදලින් 0.3%ටත් වඩා අඩුයි. මෙම මූල්‍ය පරතරය ප්‍රධාන පක්ෂවලට ප්‍රචාරණය සහ මහජන අවධානය පාලනය කිරීමට ඉඩ සලසනවා.
මාධ්‍ය බැහැර කිරීම: තුන්වන පක්ෂ අපේක්ෂකයින්ට මාධ්‍ය නිරාවරණය ලබා ගැනීමේදී සැලකිය යුතු බාධකවලට මුහුණ දීමට සිදු වෙනවා. මහජන නිරාවරණය සඳහා තීරණාත්මක වන ජනාධිපති විවාදවලින් ඔවුන් සාමාන්‍යයෙන් බැහැර කරනු ලබනවා. සහභාගී වීමට නම්, අපේක්ෂකයෙකුට ප්‍රමාණවත් රාජ්‍ය ඡන්ද පත්‍රිකාවල නියෝජනයක් තිබිය යුතු අතර, විභව වශයෙන් ඡන්ද විද්‍යාලීය ඡන්ද 270ක් දිනා ගැනීමට හැකි විය යුතු අතර, ජාතික සමීක්ෂණ හතරකදී අවම වශයෙන් 15%ක සහයෝගයක් ලබා ගත යුතුයි. උදාහරණයක් ලෙස, 2024 දී රොබට් එෆ්. කෙනඩි ජූනියර් 13% කට ආසන්න ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලබා ගත්තද, විවාදවලට සුදුසුකම් ලැබුවේ නැහැ.
“ජයග්‍රාහකයාට සියල්ල හිමිවන” මැතිවරණ ක්‍රමය: එක්සත් ජනපදයේ ඡන්ද විද්‍යාලීය ක්‍රමය, ප්‍රාන්තයක වැඩිම ඡන්ද ලබා ගන්නා අපේක්ෂකයාට එම ප්‍රාන්තයේ සියලුම ඡන්ද විද්‍යාලීය ඡන්ද හිමිවන අතර, තුන්වන පක්ෂවලට අහිතකර ලෙස බලපානවා. තුන්වන පක්ෂ අපේක්ෂකයෙකුට ප්‍රාන්තය පුරා සැලකිය යුතු ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලැබුණද, ඔවුන්ට කිසිදු ඡන්ද ආසනයක් හිමි නොවිය හැකියි. 1992 දී රොස් පෙරෝට් මිලියන 20 කට ආසන්න ඡන්ද (මුළු ඡන්දවලින් 19%) ලබා ගත්තද, තනි ප්‍රාන්තයක්වත් දිනා ගත්තේ නැහැ.
ඇමරිකානුවන් තුන්වන බලවේගයක් සොයන්නේ ඇයි?
මෙම විශාල බාධක තිබියදීත්, නව දේශපාලන පක්ෂයක් සඳහා මහජන කැමැත්තක් වර්ධනය වෙමින් පවතිනවා. 2012 දී, ඇමරිකානුවන්ගෙන් අඩක් පමණ විශ්වාස කළේ පක්ෂ දෙකේ ක්‍රමය නිසි ලෙස ක්‍රියාත්මක නොවන බවයි. 2022 වන විට, මෙම සංඛ්‍යාව නාටකාකාර ලෙස 63% දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර, ඇමරිකානුවන්ගෙන් තුනෙන් දෙකකට ආසන්න පිරිසක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් සහ රිපබ්ලිකන්වරුන් යන දෙදෙනාම තමන්ව අසාර්ථක කරන බව විශ්වාස කරන බව පෙන්නුම් කරනවා. මෙම කැමැත්තට ප්‍රධාන හේතු කිහිපයක් බලපානවා:
අතිශය දේශපාලන ධ්‍රැවීකරණය: ප්‍රධාන පක්ෂ දෙකම ඔවුන්ගේ අදාළ මතවාදී අන්තයන්ට තව දුරටත් ගමන් කර තිබෙනවා. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් විශාල රජයේ වැඩසටහන්, නොමිලේ සෞඛ්‍ය සේවාව, ශිෂ්‍ය ණය කප්පාදු සහ ආක්‍රමණශීලී දේශගුණික නීති වෙනුවෙන් පෙනී සිටිමින් සැලකිය යුතු ලෙස වමට මාරු වී තිබෙනවා. රිපබ්ලිකන්වරු දැඩි ආගමන පාලනයන්, ජාතිකවාදය සහ ආයතනික බදු කප්පාදු අවධාරණය කරමින් දකුණට තියුණු ලෙස මාරු වී තිබෙනවා. මෙය දේශපාලනිකව නියෝජනයක් නොමැති බවක් හැඟෙන විශාල “මැද” ඡන්ද දායකයින් කොටසක් ඉතිරි කර තිබෙනවා.
දේශපාලන බලාපොරොත්තු සුන්වීම: ඡන්ද දායකයින්ගෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නේ බලාපොරොත්තුවට වඩා බිය නිසායි. 2016 මැතිවරණයේදී, ට්‍රම්ප්ගේ ඡන්ද දායකයින්ගෙන් 53% ක් ප්‍රකාශ කළේ ඔවුන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට ප්‍රධාන හේතුව හිලරි ක්ලින්ටන් ධවල මන්දිරයෙන් පිටත තැබීම බවයි. ඒ හා සමානව, ක්ලින්ටන්ගේ ඡන්ද දායකයින්ගෙන් 46% ක් ප්‍රධාන වශයෙන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කළේ ට්‍රම්ප් නැවැත්වීමටයි. මෙය කිසිදු අපේක්ෂකයෙකු කෙරෙහි සැබෑ උනන්දුවක් නොමැති බව පෙන්නුම් කරනවා.
ලොබිකරුවන්ගේ සහ පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ බලපෑම: මහජන ප්‍රතිසංස්කරණ ඉල්ලීම් තිබියදීත්, පක්ෂ දෙකම බොහෝ විට ප්‍රධාන ගැටළු සම්බන්ධයෙන් ආයතනික ලොබිකරුවන් සහ ප්‍රධාන පරිත්‍යාගශීලීන් සමඟ පෙල ගැසී සිටිනවා. උදාහරණයක් ලෙස, ඇමරිකානුවන් අනෙකුත් ධනවත් රටවලට වඩා ඖෂධ සඳහා 2.5 ගුණයකින් වැඩි මුදලක් ගෙවනවා. එහෙත්, ඖෂධ සමාගම්වලින් ලැබෙන විශාල පරිත්‍යාග හේතුවෙන් ඖෂධ මිල පිළිබඳ අර්ථවත් ප්‍රතිසංස්කරණ අඛණ්ඩව අවහිර වනවා. ඒ හා සමානව, 2023 දී, පක්ෂ දෙකම ආරක්ෂක අයවැය සඳහා වාර්තාගත ඩොලර් බිලියන 877ක් අනුමත කළා. ඇමරිකානුවන් යුද්ධ සඳහා අඩු මුදලක් වැය කර මාර්ග, පාසල් සහ රෝහල් වැනි දේශීය අවශ්‍යතා සඳහා වැඩි මුදලක් වැය කිරීමට කැමැත්තක් දක්වනවා. 2001 සිට විදේශීය යුද්ධ සඳහා ඇමරිකානු බදු ගෙවන්නන්ට ඩොලර් ට්‍රිලියන 8 කට වැඩි මුදලක් වැය වී තිබෙනවා.
එලොන් මස්ක්ට අන් අය අසමත් වූ තැන සාර්ථක විය හැකිද?
එලොන් මස්ක්ගේ ප්‍රධාන සම්පත් හා බලපෑම හේතුවෙන්, තුන්වන පක්ෂ නායකයෙකු ලෙස දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයට පිවිසීමට ඔහුගේ ඇති හැකියාව අද්විතීය තත්වයක් ඉදිරිපත් කරනවා:
මාධ්‍ය ප්‍රබලතාව: මස්ක්ට ප්‍රසිද්ධිය සඳහා සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය ආයතන අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. X (කලින් ට්විටර්) හි මිලියන 335 ක් වූ සක්‍රීය පරිශීලකයින් සහ මිලියන 221 ක් වූ අනුගාමිකයින් සිටින මාධ්‍ය පද්ධතියක් තියෙනවා. ඔහුට ඔහුගේම විවාද පැවැත්වීමට සහ තම පණිවිඩය විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසකට සෘජුවම බෙදා හැරීමට හැකි අතර, ස්ථාපිත මාධ්‍ය දොරටු මග හැරිය හැකියි.
මූල්‍යමය ශක්තිය: ඩොලර් බිලියන 351 ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇති ශුද්ධ වටිනාකමක් සහිතව, මස්ක්ට ආයතනික පරිත්‍යාගශීලීන් හෝ ලොබිකරුවන් මත රඳා නොසිට තම දේශපාලන ව්‍යාපාරයට ස්වයං-අරමුදල් සැපයිය හැකියි. මෙම මූල්‍ය ස්වාධීනත්වය සාම්ප්‍රදායික අරමුදල් රැස් කිරීම හා සම්බන්ධ පීඩනයන් හා සම්මුතීන්ගෙන් තොරව ව්‍යාපාරයක් පවත්වාගෙන යාමට ඔහුට ඉඩ සලසනවා.
ඡන්ද පත්‍රිකා ප්‍රවේශය සඳහා ආරම්භක මානසිකත්වය: ඡන්ද පත්‍රිකා ප්‍රවේශය සංකීර්ණ නීතිමය ක්‍රියාවලියක් වුවද, SpaceX සහ Tesla වැනි ව්‍යාපාරවල සාර්ථකත්වය පෙන්නුම් කරන පරිදි, මස්ක්ගේ ව්‍යවසායක ප්‍රවේශය, සියලුම ප්‍රාන්ත 50 හරහා මෙම අවශ්‍යතා කාර්යක්ෂමව සම්පූර්ණ කිරීමට අවශ්‍ය නීතිමය හා සැපයුම් කණ්ඩායම් එක්රැස් කිරීමට ඔහුට හැකි බව පෙන්නුම් කරනවා.
එලොන් මස්ක්ට ශක්තිමත් තුන්වන දේශපාලන පක්ෂයක් දියත් කිරීමට හැකි වේද යන්න රඳා පවතින්නේ ඔහුගේ කැපවීම සහ උපායමාර්ගික ක්‍රියාත්මක කිරීම මතයි. ඔහු තම සම්පත් හා නව්‍ය ප්‍රවේශය මෙම උත්සාහය සඳහා සම්පූර්ණයෙන්ම කැප කරන්නේ නම්, එය ඇමරිකානු දේශපාලන භූ දර්ශනයේ සැලකිය යුතු වෙනසක් සනිටුහන් කළ හැකි අතර, විභව වශයෙන් දේශපාලන විප්ලවයක් ඇති කළ හැකියි.
